تاریخچه مصرف استروئیدها و دوپینگ

ثابت شده که اکثر ورزشکاران از روی حس کنجکاوی و حتی در حین تمرینات عادی اقدام به مصرف این داروهای غیر مجاز و مصیبت بار می کنند و اگر کسی باشد که در مورد خطرات و عوارض این داروها با دلایل و مدارک سخن بگوید میزان مصرف کاهش می یابد زیرا ورزشکار حاضر نخواهد بود یک عمر اتهام و بدنامی و عوارض کشنده این داروها را بر خوشی لحظه ای قهرمانی در اثر مصرف این داروها ترجیح دهد. اصولا اولین سوالی که برای هر فرد مطرح می شود این است که چرا ورزشکاران از این داروها استفاده می کنند و به کدام داروها،محرک و دوپینگی اطلاق می شود؟

مردم عادی و تماشاگرانی که به ورزشگاه و استادیوم ورزشی می آیند تا بیشترین احساسات و تشویق های خود را نثار قهرمانان کنند هرگز از عمق و اندازه رقابت سهمگینی که در میدان ورزشی جریان دارد آگاه نیستند.آنچه که در صحنه یک رقابت ورزشی می گذرد هیچ چیزی کمتر از یک جنگ واقعی و تمام عیار ندارد،جایی که چند سانتیمتر، چندکیلو، چندگرم و چند ثانیه اختلاف می تواند یکی را قهرمان و دیگری را مغلوب کند، یکی را به اوج و دیگری را به حضیض برساند و اینجاست که معلوم می شود چرا شعار " پیروزی به هر قیمت " هدف ورزشکاران قرار می گیرد و مصرف انواع داروهای زیان بخش و مهلک رواج می یابد.این موضوع بدیهی است که هر ورزشکاری الزاما قهرمان نیست ولی چون امروزه فقط قهرمانان را تحویل می گیرند و برای آنها ارزش قائل می شوند و نه برای بازندگان، لذا به هر قیمتی که شده سعی در قهرمان شدن دارند و قیمتی که برخی از ورزشکاران به شوق قهرمان شدن می پردازند بسیار گران است

ورزشکاری که روزانه چندین ساعت تمرین می کند لازم است تا مواد مورد نیاز سوخت وساز بدن وی تامین گردد و آیا این امر تنها با خوردن انواع غذاهای مختلف و رنگارنگ میسر است؟البته تامین کلیه نیازهای متابولیکی پایه بدن از طریق مصرف غذاهای پرپروتئین و انواع میوه ها امکان پذیر است ولی آیا همه افراد و ورزشکاران توانائی تهیه یک غذای گران قیمت را دارند و در ثانی آیا هر نوع مواد غذایی برای رفع احتیاجات فیزیولوژیک بدن که بالطبع به هنگام ورزش و فعالیت بالا می رود کافی است؟ پاسخ منفی است.حتی گاهی اوقات لازم می گردد ورزشکار روزانه قرصهای حاوی ویتامین و املاح مصرف نماید ولی متاسفانه همین مصرفها و حس کنجکاوی و چشیدن مزه " احساس قدرت " وی را به سوی استفاده نابجا و دوپینگ سوق می دهد.

زنان ورزشکاری که دوپینگ می کنند، عوارض خطرناک تر و شدیدتر است ولی مسلما در خانمها تغییر صدا و خشن شدن، رویش غیرطبیعی مو و پیدایش حالت مردانگی در زن و علائمی مانند آن اجتناب ناپذیر است. حال ورزشکار از خود می پرسد : از دارو استفاده کنم و به مدال برسم یا منصف باشم و نفر آخر بشوم ؟ اگر هدف، مدال طلا باشد پاسخ به این سوال انتخاب بین مرگ و زندگی است و با همه اینها آیا باز هم ورزشکاران باید چشم خود را بر روی حقایق تلخ ببندند و به شوق شهرت و عنوان و مدال همه چیز را زیر پا بگذارند حتی اخلاق و سلامتی خود را ؟ البته استفاده از داروهای محرک برای سالی یکبار شاید اشکال عمده ای ایجاد نکند ولی بدبختی اینجاست که شخص وقتی یکبار دارو مصرف کند و اثرات آن را ببیند دیگر برای بار دوم نمی تواند خود را متقاعد سازد که دوپینگ نکند، اینجاست که عوارض کشنده به سراغ او خواهند آمد

انواع دوپینگ:

 دوپینگها به دو گروه عمده تقسیم می شوند:

1- دوپینگ خونی

2- دوپینگ داروئی

این روش برای اولین بار در المپیک مونترال 1976 توسط " لاسه ویرن " دونده فنلاندی به کار گرفته شد. روش دوپینگ خونی بدین ترتیب است که چند روز قبل از مسابقه، ورزشکار به ارتفاع بلندتری برده می شود و به علت بلندی و کاهش فشار اکسیژن خون، ماده ای به نام اریتروپویتین آزاد می شود ( این ماده در کبد ساخته شده و در کلیه فعال می شود ) و در نتیجه تاثیر این ماده روی مغز استخوان،تولید گلبولهای قرمز که عمل انتقال اکسیژن را بر عهده دارند زیاد می شود تا عمل اکسیژن رسانی به بافتهای بدن مختل نگردد. در این حال که تعداد گلبولها زیاد شده از ورزشکار خون می گیرند، آنرا غلیظ و منجمد می کنند و برای روز مبادا نگه می دارند و درست پیش از مسابقه دوباره همین خون به بدن ورزشکار تزریق می شود که در نتیجه این عمل،ظرفیت اکسیژن گیری خون تا 20درصد افزایش می یابد و در نتیجه افزایش اکسیژن رسانی، شخص دیرتر خسته می شود.بنایراین دوپینگ خونی، ذخیره اکسیژن بدن را زیاد کرده و در نتیجه کار دوندگان مسافتهای طولانی و دوچرخه سواران را آسان می کند. این روش در آن زمان ورزشکاران زیادی را دستخوش وسوسه کرد ولی امکان استفاده برای همه وجود نداشت زیرا این کار احتیاج به تجهیزات پزشکی و پزشک متخصص و وارد به اینکار را  دارد که برای همه میسر نبود.

این نوع دوپینگ که امروزه خیلی کم و یا اصلا دیده نمی شود بیشتر در رشته های ورزشی دو و میدانی بخصوص دوهای استقامت و دوچرخه سواری مورد استفاده قرار می گیرد

خطرات و عوارض دوپینگ خونی:

به دلیل خون گیری و انبار آن و تزریق مجدد آن به فرد، دو خطر عمده ای که جان ورزشکاران را تهدید می کنند عبارتنداز : 1- ورود ویروس های هپاتیت و آنفولانزا به بدن همراه با تزریق خون ، 2- احتمال ابتلاء به بیماری ایدز در این افراد افزایش می یابد زیرا یکی از راههای انتقال بیماری ایدز انتقال خون می باشد و این امر در مورد خون های کهنه تر که برای مدت زمان درازتری انبار شده اند به مراتب بیشتر صدق می کند.از طرف دیگر از آنجاییکه نیمه عمر بعضی از فاکتورهای انعقادی پایین است ، لذا در کسانی که خون انبار شده دریافت می کنند حتی اگر خون خودشان باشد به دلیل کاهش فاکتورهای فوق در این افراد خطر خونریزی وجود دارد

2- دوپینگ داروئی

تاریخچه مصرف داروهای محرک در المپیک تقریبا به همان قدمت المپیک های جدید است. در سال 1904 توماس هیکس امریکایی ( برنده دو ماراتن )، در سنت لوئیز از معجون محرک و نئشه آور استریکنین (Strychnine) و کنیاک کمک گرفت که تا به امروز که شیوع وسیعی در بین ورزشکاران و حتی افراد عادی دارد

داروهای محرک که به عنوان دوپینگ مورد استفاده قرار می گیرند به 5 گروه تقسیم می شوند

الف ) استروئیدهای آنابولیک

ب ) داروهای محرک سیستم اعصاب مرکزی

ج ) داروهای قلبی عروقی

د ) داروهای ویتامین دار و پروتئین ساز

ه ) داروهای متفرقه

استروئیدهای آنابولیک:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

استروئیدهای آنابولیک پرمصرفترین داروی محرک در بین ورزشکاران می باشد و از همان موقعی که قدرت پروتئین سازی این دارو شناخته شد ،مصرف آن بطور وسیع گسترش یافت.دکتر " ویلیام تیلور " (از مشاوران کمیته المپیک ایالات متحده ) در خصوص این داروها می گوید : اگر کودکی را با ترکیبی از هورمون رشد و استروئیدهای آنابولیزان پرورش دهند غولی با قد 2 متر و 25 سانتیمتر و160 کیلو وزن از آب در می آید

کن پاساریللو دارنده عنوان« آقای جهان » در سال 1981 در رشته پرورش اندام می گوید : ارزش و اهمیت استروئید را همه قهرمانان به خوبی می دانند من به شخصه این دارو را فوق العاده کار ساز می دانم

البته مصرف استروئیدهای آنابولیزان فقط آقایان را شامل نمی شود بلکه زنان ورزشکار نیز در سطح وسیعی از این آنابولیکها استفاده می کنند بطوری که پرفسور « ویلدور هولمان» در این باره می گوید: " من معتقدم که امروزه بسیار انگشت شمارند زنانی که رکورددار دو و میدانی، پرش ارتفاع، پرش طول، پرتاب وزنه و دیسک و حتی پرتاب نیزه باشند و از استروئیدهای آنابولیک مصرف نکرده باشند". در المپیک مونترال هنگامی که از مربی تیم شنای زنان آلمان شرقی پرسیدند که چرا شناگران این تیم اینقدر قوی هیکل هستند و هیکل مردانه دارند گفت : ما به اینجا آمده ایم که شنا کنیم نه اینکه آواز بخوانیم!

بطور کلی استروئیدها، هورمونهایی هستند که بطور طبیعی در بدن از کلسترول ساخته می شوند. سلولهای ترشح کننده هورمونهای استروئیدی هیچ گونه گرانول ترشحی و ذخیره ای ندارند لذا هورمون پس از ساخته شدن به داخل خون ترشح می شود. هورمونهای غدد جنسی مرد و زن و هورمونهای ناحیه قشری غدد فوق کلیه از این گروه هستند. شایعترین و مهمترین آنها ،تستوسترون )Testosterone) است

داروهای محرک سیستم اعصاب

دومین گروه داروهای محرک بعد از ترکیبات استروئیدی، محرکهای سیستم اعصاب می باشند. از میان این داروها، پرمصرفترین آنها آمفتامین، استریکنین، کافئین و کوکائین می باشند. ترکیبات فوق بیشتر در رشته های دو و میدانی و دوچرخه سواری که لازم است ورزشکار مسافت طولانی را طی کند مصرف می شود و استعمال آنها باعث می شود که ورزشکار احساس خستگی نکرده و از طرف دیگر با بالا بردن سطح آگاهی و هوشیاری ذهنی، قدرتش را در حین مسابقه دوچندان می کند

داروهای ویتامین دار

گروهی دیگر از داروهای مصرفی که جزء سفره رنگین دارویی ورزشکاران کلیه رشته های ورزشی وحتی مردم عادی می باشند، ترکیبات ویتامین دار است که در اشکال مختلف و به اسامی متفاوت ، توسط شرکتهای دارویی مختلف تولید می شود.اغلب این داروها در سالهای پس از انقلاب در ایران وجود داشتند ولی اکنون به سختی در دسترس قرار می گیرند.

از جمله : امنی بیونتا ، سوپرادین، جورال پروتئین، ژروبیون، کپسول یونی کاپ، نئو سیتامین